In het kader van een studiedag voor PABO studenten in Eindhoven en Tilburg hebben Anouke Bakx, Nina Maijen en Esther Heijnen een lezing gegeven over het onderwerp; hoog sensitieve leerlingen in je klas, herkenning en erkenning. De lezingen werden bijgewoond door zowel 2e jaars studenten als PABO leraren.
Het doel van de lezing was om de studenten inzicht te geven in wat hoog sensitiviteit is, herkennen van de signalen van hoog sensitiviteit en wat voor de leerkrachten passend gedrag kan zijn voor hoog sensitieve leerlingen. Als eerste werd door Anouke de wetenschappelijke achtergrond uitgelegd over hoog sensitiviteit. Volgens Elaine Aron (1996), highly sensitive person:
“Hoog sensitieve personen zijn mensen die zijn geboren met de neiging veel dingen op te merken in hun omgeving en diep te reflecteren alvorens te handelen, in vergelijking met degenen die minder opmerken en snel en impulsief handelen’’.
Op basis van dit wetenschappelijk onderzoek weten we nu dat:
- hoog sensitief is een soort eigenschap (Aron, 2013)
- het heeft een relatie met de werking van het zenuwstelsel (Van den Daele & T’Kindt, 2011)
- 20% van alle mensen heeft het (Aron, 1996)
- waarbij de verdeling gelijkmatig is over manen als vrouwen (Mesich, 2005
Maar wat brengt dit nu met zich mee; zintuigen staan op scherp (Aron, 2013), aanleg voor allergie, eczeem (Aron, 2013), overprikkeld, moe, herstel nodig, stil of teruggetrokken gedrag (80%) en empathisch.
Uit onderzoeken blijkt dat er vijf voorkeuren zijn:
- Graag stilte en rust, kunst en schoonheid, rechtvaardigheid, respect, brede belangstelling, introvert (80%)
- Stil, specifiek gedrag: creatief, plichtsgetrouw, perfectionistisch, niet op vingers kijken, snel leren, voorzichtig (kan gevolgen overzien)
- Registreren: oog voor details, subtiele signalen, congruentie, zintuigen scherper, evt. ook gevoeliger voor pijn, paranormaal
- Verantwoordelijk voelen voor anderen, empathisch, geraakt door opmerkingen
- Ervaren innerlijk heel veel: rijke innerlijke belevingswereld; veel tijd nodig om bij te komen, zijn graag alleen
Na de wetenschappelijke uitleg door Anouke heeft Nina haar afstudeeropdracht toegelicht. Het onderzoek ging over passend leerkrachtgedrag voor hoog sensitieve kinderen in het basisonderwijs.
Om een idee te geven of een persoon volwassen/kind hoog sensitief is werd tijdens deze lezing een test uitgevoerd met alle aanwezige studenten. Aan de hand van 23 vragen kon men bepalen of iemand hoog sensitief is. De studenten moesten alle vragen tellen waarop ze ‘ja’ beantwoorden. Uit het gegniffel van de zaal bleek dat toch een redelijk aantal studenten 12 keer of meer de vraag met ja had beantwoord waardoor ze mogelijk hoog sensitief zijn.
Uit het onderzoek van Nina kwamen de volgende aanbevelingen naar voren;
- Kennisdeling, omdat leerkrachten niet op de hoogte zijn van welke strategieën er specifiek passend zijn voor het begeleiden van hoog sensitieve kinderen. Daarnaast vinden leerkrachten het moeilijk om een onderscheid te maken tussen passende strategieën voor de klas in het algemeen en passende strategieën voor hoog sensitieve kinderen.
- Het professionaliseren van leerkrachten in het herkennen van en het omgaan met hoog sensitieve kinderen.
In het laatste gedeelte van de lezing is Esther ingegaan op de praktische invulling in een klas op een basisschool waarbij het doel is: hoe zorgen we er voor dat deze kinderen ook met meer plezier naar school gaan en echt gezien en gehoord worden.
We zien 2 soorten gedrag: meestal heel erg rustig/aangepast (onzichtbaar) of juist erg druk en beweeglijk (de clown). Aan de hand van voorbeelden uit de praktijk werden handreikingen aangegeven over wat werkt in een klas;
- Heb oogcontact en zie/hoor ze
- Complimenten / beloningen i.p.v. straffen of boos worden
- In gesprek met het kind zelf
- Zorg voor ontspanningsmomenten
- Respecteer elkaar
- Geef geen stempel/label
- Rustige houding
- Duidelijkheid en openheid
- Speel geen machtsspel
- Zorg goed voor jezelf
Uit de reacties en discussies tijdens de lezingen bleek veel interesse te zijn in dit ontwerp bij zowel de studenten als PABO leraren. Meer informatie over kenmerken van hoog sensitiviteit klik dan op de volgende link: 10 Feiten over Hoog sensitiviteit!
Martie, de fotograaf